Van Cambodja naar Laos

We gaan naar het noordoosten van Cambodja naar de provincie Ratanakiri. Dat gebied is dun bevolkt en voor een deel nog jungle. Het is 10 uur reizen, alleen we lopen een flinke vertraging op. Op een plek is de zandweg veranderd in een grote modderpoel van een halve meter diep. Er zitten enkele vrachtwagens vast en er staat een wachtrij aan beide kanten. Welke actie wordt ondernomen blijft voor ons onduidelijk, maar er zijn zeker honderd toeschouwers. Voor de voetgangers en tweewielers is er een loopplank getimmerd. Er zijn ook al wat ondernemers neergestreken die een klein restaurantje hebben geopend. Dat is dus niet met een half uurtje bekeken denken we. We lanceren het briljante idee om te voet over te steken en de passagiers te ruilen met de bus die aan de andere kant staat te wachten. Dat gebeurt uiteindelijk ook, maar het busmanagement wacht eerst tot het pikdonker is. Vervolgens bewijst onze nieuwe chauffeur zijn kwaliteiten door alsnog heen en weer door de modderpoel te rijden. Inmiddels is er ook een graafmachine ingezet. Uiteindelijk komen we pas in het holst van de nacht in het provinciehoofdstadje Banlung aan.

Vanuit Banlung trekken we drie dagen de jungle in met een gids die Engels spreekt en een lokale ranger die de paadjes kent. Beide zijn van de Kreung-minderheid die in de dorpjes in de omgeving woont. Mensen kunnen hier nog vrijwel volledig zelfvoorzienend leven. Rond de dorpjes is het oerwoud verwijderd om wat primitieve landbouw mogelijk te maken. We zien veel omgezaagde halfverbrande bomen tussen het groen. Er kan een of twee jaar rijst worden geteelt en daarna worden er cashewbomen geplant. Het enige product dat wordt verkocht is de cashewnoot, voor 50 dollarcent per kilo. Men mag alleen kappen voor de bouw van eigen hutten, maar er wordt ook illegaal hout gekapt. We horen soms een kettingzaag in de verte en een keer het gekraak van een grote omvallende boom. We zien geen traditionele kleding meer in Cambodja. In heel het land loopt iedereen in kleren met Engelse opschriften. In de Kreungdorpen is deze alleen meer versleten en zit onder het stof. Engels is voor de Cambodjaan lastig te lezen omdat ze andere letters hebben. Ton heeft een T-shirt gekocht met het Khmer alfabet erop. Het is ons niet gelukt om Khmer te lezen, maar we kennen nu wel de voor ons handige woorden. Er is nog genoeg jungle in Ratanakiri over om je een beetje Tarzan te voelen. We slapen een nacht in een hangmat bij een beekje. We eten vers gevangen visjes en douchen in een waterval. Na tien minuten trekken staat het zweet echter wel weer op onze rug. De tweede nacht slapen we in het dorpshuis van Wong. De dorpskern bestaat daarnaast uit 20 hutjes op palen en een waterput. Voor het donker wordt wassen de vrouwen zich hier met de sarong aan. Er is geen elektriciteitsaansluiting.

Vanuit Ratanakiri reizen we naar Laos. Ergens in een bos ligt er een slagboom over een brede asfaltweg. We vullen wat papiertjes in, betalen wat stempelgeld en kunnen te voet verder. Gelukkig daagt er aan de andere kant een busje op. Het is inmiddels donker als we wat later aan de oever van de Mekong op een bootje stappen naar Don Det. Dat is een klein eilandje, een van de 4000 in dit stuk van de rivier. We bezoeken ook de eilanden Don Kone en Don Khon. Je kunt er lekker wandelen en fietsen als je geen lekke band krijgt. Ton krijgt er een op het uiterste puntje van Don Khong. Op Don Khon hebben we meer geluk, we zien in de verte met de verrekijker de zeldzame Irriwaddi-dolfijnen. We realiseren ons dat het op de eilanden toch weer een stuk aangenamer lopen is dan in de jungle. Hier heeft de brede Mekong een verval van ruim tien meter met mooie watervallen. De Fransen hebben hier ooit een spoorlijntje gehad om het hoogteverschil te overbruggen.

We verlaten het eilandenrijk in noordrichting en hebben weer bijzondere transportervaringen. Voor het eerst de Sawngthaew, een soort rijdende huiskamer achterop een vrachtwagentje. Verderop steken we de Mekong over op een doelloos dobberend autoveer. Daarna rijden we op een anderhalfzitsbankje met afdak op een motorzijspan naar de Wat Phu. Vervolgens maken we nog een woeste stoffige terreinrit naar Pakse met een tuktuk over een toeristische route die nog lang niet klaar blijkt te zijn.

De lange busreis van Pakse naar Tha Khek is weer rustgevend, in tegenstelling tot het gejakker in Vietnam en Cambodja. Daar wordt met 50 km per uur door de bebouwde kom gescheurd tussen kuilen en breed geladen motorfietsen. Hier in Laos rijdt de bus 40 km per uur op een brede, rechte route waar je volgens ons 80 kunt rijden. Misschien is dat omdat de chauffeur ook nog met de deur open zit te bellen en te eten onder het rijden. Op de bus werken vier mensen, naast de chauffeur iemand voor de lading, iemand voor de kaartjes en zitplaatsen en nog een hulpje van hooguit veertien jaar. De bus is versierd met gedrapeerde gordijntjes en nepbloemen. De video staat aan met romantische clips en alle kinderen zijn rustig. Behalve dat er regelmatig mensen in- en uitstappen stopt de bus kort om snackverkopers binnen te laten. Een spitje met iets wat op een gegrild kipje lijkt overwegen we nog te kopen. We hebben als aanbod rond de bussen in Laos tot nu toe ook geroosterde sprinkhanen, muizen, vogeltjes en kikkers, zakjes kleefrijst, grijzige eieren en gekookte boontjes gezien. Carla was de afgelopen nacht niet lekker en we kopen nog maar even niks. Later komen er meer losbandige idolsbeelden op de video. Wij kunnen niet goed zien hoe de drie boeddhistische monniken achterin hier mee omgaan. Ondertussen heeft de chauffeur de vierde versnelling ontdekt. Alleen moet vlak voor de eindbestemming het dak nog even worden volgeladen met houten stoelen.

De mensen in Laos zijn rustig en in zichzelf gekeerd. Je wordt nergens actief benaderd door iemand die je iets wil verkopen. Dat was in Vietnam en Cambodja heel anders. Als we bij een aankoop wat afdingen lijkt het of we de Laotiaan in verlegenheid brengen en of ze wat van de prijs afdoen uit pure vriendelijkheid.